Όνειρα και Επαναστάσεις
Ειρήνη Τριανταφύλλου
http://sfyraki.blogspot.com/2008/10/blog-post_17.html

Κυριακή 28 Αυγούστου 2011

Μ, όπως μακροπρόθεσμο



Επισήμως ελεύθερη η Σκάρλετ Γιόχανσον. Όχι απολύτως προτεκτοράτο η χώρα μας. Χώρα ώσπου χώρος; Οι δανειστές ως φιλέλληνες, οι βιαστές ως μισέλληνες. Όλοι για έναν, ένας για όλους. Όλοι εναντίον όλων. Τα πάντα όλα. Στημένος, δηλαδή τοποθετημένος σ' όρθια θέση. Στημένο, δηλαδή σικέ. Τέρμα τα δίφραγκα. Τέρμα της διαδρομής. Τέρμα, επίσης, ο "πιασμένος" τερματοφύλακας. Καληνύχτα, ήλιε, καληνύχτα. Όχι αναίμακτα. Σκέψη παράλυτη. Έντονη ανησυχία. Καταζητούμενοι κι ανεπιθύμητοι. Ατιμασμένη κι εγκαταλειμμένη. Ουδείς αναμάρτητος. Πόθον Λέσχες. Διά βίου μάθηση.

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη προσπάθεια για ν' αντιληφθεί κανείς πως η απουσία ρήματος δεν αποτελεί μάστιγα της εποχής ούτε πως αφυδατώνει απαραιτήτως την εννοιολογική και εκφραστική δυναμική. Ορισμένοι γλωσσαμύντορες, βεβαίως, ευκαιρία αναζητούν ώστε να συνδέσουν γι' άλλη μια φορά τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία με τις άτακτες υποχωρήσεις στην πολιτική, στην οικονομία και στην κοινωνία. Τα ρήματα διατηρούν, χωρίς αμφιβολία, την σημασία του, όμως, κι όταν κρύβονται, δεν απουσιάζουν ακριβώς. Πίσω από το στοίχημα υπάρχει το στοιχηματίζω, πίσω από τον γραφειοκράτη το δανείζω, πίσω από το πέναλτι κάποιος τερματοφύλακας που φοβάται, όπως πίσω από την συνθήκη το διαπραγματεύομαι, πίσω από τη φωτογραφία το επιθυμώ. Αλλού εντοπίζεται μια ορισμένη μετακίνηση κι όχι σε προπηλακισμούς προσώπων ή απόψεων. Δεν ευθύνεται, για παράδειγμα, ο διαφημιστής που, εξορίζοντας το ρήμα, συμπηκνώνει το μήνυμά του σε τέσσερις λέξεις (Εάν ψυγείο τότε Τάδε), αντιθέτως μιμείται την ποιητική αυθαιρεσία, στην περίπτωση ιδιαίτερα του έξοχου Αλεξανδρινού, όταν σχολιάζει "Στάχτη το είδωλο για σάρωμα με τα σκουπίδια". Αντιθέτως, όταν ο εκπρόσωπος της ΕΛ.ΑΣ. (ακούγεται ως χώρα, μα δεν είναι, όταν ακούγεται στα γαλλικά, Hellas, σημαίνει αλίμονο) δηλώνει, αντί συγγνώμης, πως "στο λεξιλόγιό μας δεν υπάρχει η λέξη επιτυχία ούτε η λέξη παρακράτος, παρά μόνον η κάλυψη των στόχων", ευλόγως παραπέμπει στην Μάργκαρετ Θάτσερ, που υποστήριζε πως "δεν υπάρχει κοινωνία, υπάρχουν μόνο άτομα".


Απ' την ετυμολογία στην ιδεολογία κι από τον αγγλοσαξονικό φιλελευθερισμό στον βαλκανικό σοσιαλισμό, σύντομος ο δρόμος. Με αεροπλάνο, με πλοίο, με ταξί; Στο μεταξύ, προελαύνουν το ποδόσφαιρο, τα υποβρύχια, τα σκάνδαλα των πρώην και των επόμενων, το πλήθος και το πάθος, η απελπισία κι η θερμοκρασία, οι πιέσεις κι οι επιθέσεις, αλλεπάλληλες προσωπικές καταστροφές και στο βάθος οι εκταμιεύσεις. Ναι, σ' ένα διεθνοποιημένο περιβάλλον που διαρκώς μεταμορφώνεται, εάν θέλουμε και μπορούμε, όχι απλώς να επιβιώσουμε αλλά και να διακριθούμε, αναπόφευκτο είναι ν' αποδεσμευτούμε πριν απ' όλα απ' τις χθεσινές μας ψευδαισθήσεις, από τις πολύχρονες αδυναμίες, τις προκαταλήψεις και τις αγκυλώσεις. Γκρεμίζονται οι ήρωες κι οι άγιοι από το εικονοστάσιο, βία και φόβος πρωταγωνιστούν αντί νέων ηρώων και αγίων. Όλες οι προδοσίες, όλα τα ελαττώματα κι όλα τα ψεύδη δεν μπόρεσαν να ακυρώσουν, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, την κληρονομιά της ελευθερίας, της υπερηφάνειας και της μυθολογίας. Θα τα καταφέρουν, μήπως, δυο-τρία μνημόνια κι αρκετή πολιτική ορθότητα;


Πάντως, άλλο σημαίνει η λέξη Αγορά (ουδέτερη ρύθμιση) κι άλλ οι Αγορές, ιδιοτελή συμφέροντα, με συμπεριφορά οικονομικού δολοφόνου, υπεράνω κρατών και κοινωνιών, για παράδειγμα. Άλλο επαγγελματική κατάρτιση κι άλλο εκπαίδευση. Άλλο πνευματικό ίδρυμα κι άλλο επιχείρηση. Άλλο αναβάθμιση παρεχόμενων υπηρεσιών, άλλο χάρτης μεταφορών. Άλλο άνεργο, άλλο έφεδρος. Άλλη η λεκτική βία, άλλη η σωματική. Άλλη η παρακράτηση, άλλη η προσωποκράτηση. Ορμητική η Λαοκρατία, ντελικάτη η Δημοκρατία. Διά βίου εκπαίδευση, διά βίου απόγνωση; Στη θέση του πολέμου, ο ανταγωνισμός, ως μέτρο και πατήρω των πάντων. Η Ελλάδα στους Έλληνες ή στους δανειστές της; Κατάχρηση εξουσίας, θρίαμβος υποκρισίας. Επιστέγασμα εκπληκτικό, τα κοινοβουλευτικά λογύδρια όσων (δήθεν) διαφωνούν κι ύστερα υπερψηφίζουν. Ο κόσμος απορεί, χάνει (κι άλλο) την εμπιστοσύνη του στο εργαλείο επικοινωνίας. Συστηματική διαστρέβλωση ποθέσεων, εννοιών, προτάσεων και ανομολόγητων διαθέσεων. Αν ο καπιταλισμός είναι βία οργανωμένη σε σύγχρονο κράτος, ο τηλεοπτικός κοινοβουλευτισμός διεκδικεί να πραγματώνεται ως διαρκής μετάλλαξη, οργανωμένη σε πλαστογραφημένο Λόγο. Όταν στη θέα των ανακρινόμενων δύθσκολα διακρίνεις τους προέδρους και τους θεσμικούς και τους σωματοφύλακες και τους εξωθεσμικούς, η γλώσσα επανέρχεται ενοποιός. Τις ίδιες εκφράσεις χρησιμοποιούν στις συνομιλίες, αναγνωρίζοντας την Αγαπούλα, τον Κοκαλιάρη, τον Θείο ή τον Χοντρό. Τι να την κάνει την συναίνεση στην κορυφη μια κοινωνία όταν την έχει κατακτήσει στην βάση;

Ναι, την γλώσσα μού έδωσαν ελληνική, όμως δεκαετίες τώρα περιφρονείται κι ατιμάζεται από την πολιτική. Ποιος δεν θυμάτα τα πράσινα συνθήματα των τηλεοπτικών θριάμβων; Δύναμη ευθύνης, δύναμη προοπτικής. Πάλι έλλειψη ρημάτων, η κατάληξη ολοφάνερη. Κερδίζει τώρα η "Δοσατζού" τον "Δράκο" - ή μήπως στημένο το παιχνίδι; Όλα τα περιμένει κανείς στην χώρα όπου το "Ζιλ και Τζιμ" του Φρανσουά Τριφό μεταφράστηκε "Απολαύστε το κορμί μου", ενώ το περίφημο "Μ" του Φριτς Λανγκ προβλήθηκε υπό τον τίτλο "Ο δράκος του Ντίσελντορφ". Κάθε έγκλημα και τιμωρία, πώς να λήξει δίχως κάθαρση η τούτη η τραγωδία; Άλλοι αγανακτούν, άλλοι σφυρίζουν, μερικοί υπολογίζουν. Όλα μπορούν ν' ανακτηθούν, η Γλώσσα φοβάμαι όχι. Δίχως την απαραίτητη κιβωτό, κάθε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση μοιάζει εκ των προτέρων καταδικασμένη. Πώς να υποπτευόταν κάποιος σ' ασπρόμαυρη εποχή ότι η εκείνη η εξπρεσιονιστική ταινία θα σήμαινε για τον καθένα κάτι διαφορετικο΄, αντί του ίδιου "Δράκου"; Μ, όπως Μεσομπρόθεσμο, μονόδρομος, μίζες, Μιράζ, μπλόφες, μαρτύριο, Μύκονος, μαφία, μιζέρια, μισαλλοδοξία, μετριότητα, μνησικακία, όπως... μπιπ. Μ, επίσης, όπως Μεταπολίτευση, μνήμη, Μίνως, Μαρία, μήλο, μάνα, Μαίναλο, μετερίζι, μάχη, Μεσακτή, Μεσόγειος, μοναχικός, μνημείο, μέθη, Μυκήνες, μαζί, μακροβούτι. Μ, όπως η μοίρα (μας).

Μ, όπως μακροπόθεσμο, στήλη Ακροβασίες, του Ανδρέα Τύρου, Editorial, ένθετο Έργα & Ημέρες, Ο Κόσμος του Επενδυτή, 9-10 Ιουλίου 2011


Παρασκευή 26 Αυγούστου 2011

Τι πρέπει να κάνουμε; Απαντά ο Χαϊνης Δημήτρης Αποστολάκης



ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Καταρχάς πρέπει να καταστήσω σαφές το σημείο από το οποίο βλέπω τα πράγματα. Σ΄ αυτόν τον τόπο είμαι πρόσφυγας κι αυτό έχει δυο όψεις:
α)κοινωνικός αποκλεισμός(ή αυτοεγκλεισμός) και καμιά βοήθεια από την οργανωμένη πολιτεία και
β) μη συμμετοχή στην κρίση αφού δεν εμφανίζω τα συμπτώματα της συγκεκριμένης ασθένειας (δίπολο φοβικότητας-επιθετικότητας, ρατσισμοί όλων των ειδών, μιζέρια, ηττοπάθεια, λαϊκισμός, χλιδή, φαραωνικά έργα, τηλεπραγματικότητα, σπατάλη, ομοιομοιομορφοποίηση, ατομισμός, έλλειμμα παραγωγής και δημιουργίας, απουσία οράματος). Συνεπώς μπορώ να έχω (ή έτσι νομίζω) και μια ματιά μερικώς αποστασιοποιημένη.

Επιγραμματικά: Κρίνονται αυτοί που συγκρίνονται - δεν κρίνονται και δεν συγκρίνονται οι μοναδικοί. Αλλά ας δούμε γιατί οι νεοέλληνες δεν είναι μοναδικοί ,δεν έχουν ιδιοσυχνότητα και το ελληνικό κράτος - συνονθύλευμα βρίσκεται και βρισκόταν σε κρίση από της ιδρύσεως του. Στην ουσία υπάρχομε σαν κρατικό μόρφωμα εξαργυρώνοντας ακόμη την πολισμική κληρονομιά του 5ου π.Χ. αιώνα. Τότε οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες ευνόησαν την ανάδυση του πρώτου σπέρματος κοινωνικής αυτοθέσμισης που έμελλε να επηρεάσει όσο τίποτε άλλο την ιστορία του πλανήτη.

Η Ακρόπολη δεν λατρεύεται για την ομορφιά της αλλά για την αντανάκλαση πάνω της, αυτής της ριζοσπαστικής ιδέας και οι κατασκευαστές του σημαντικού αυτού μνημείου δεν είναι ο Ικτίνος κι ο Καλλικράτης μόνο, αλλά κι ο φιλόσοφος κι ο σιδεράς κι ο τραγωδός κι ο αγγειοπλάστης και γενικά οι δημόσιοι χώροι και χρόνοι που ευνόησαν αυτή την λεπτεπίλεπτη επικοινωνία και πριμοδότησαν την αμφισβήτηση, την έρευνα και την ιερή περιέργεια. Τόσο λαμπρή ήταν αυτή η ιδέα που οι έλληνες δεν μπόρεσαν να την αντέξουν και καταστράφηκαν διολισθαίνοντας στη λαγνεία της και στο ναρκισσισμό τους.

Αυτός είναι λοιπόν ο πρώτος εθνικός μύθος πάνω στον οποίο χτίζεται το ελληνικό κράτος το1828 που αρχίζει και η κρίση. Και δεν ήταν δυνατόν να μην βρισκόταν σε αυτήν την κατάσταση, αφού το έκτρωμα της ιδέας των εθνικών κρατών, τα αποικιοκρατικά παιγνίδια και η λανθασμένη κατανόηση της αρχαιοελληνικής άμεσης δημοκρατίας μεταφρασμένη σε σύγχρονη αστική δημοκρατία δεν άφηναν περιθώρια για τίποτα άλλο. Νέοι μύθοι άρχιζαν να εμφανίζονται στη Βαβυλωνία της Ελλάδας, αφού ο σύνδεσμος με την αρχαία της μεγαλοπρέπεια ήταν -όπως της είπαν οι αστοί που καπηλεύτηκαν τη γαλλική επανάσταση πριν λίγο- η ελληνική γλώσσα.

Κολοκύθια: ο εθνικός ποιητής Δ.Σολωμός δε σκάμπαζε γρι ελληνικά (έμαθε μεγάλος), οι ήρωες της επανάστασης μιλούσαν αρβανίτικα αλλά και παλιότερα το εθνικό μας έπος ‘Ερωτόκριτος’ είχε γραφτεί με λατινικούς χαρακτήρες από το Β. Κορνάρο.

Ο νέος μύθος που κατασκευάζεται τώρα
είναι ο μύθος των ελλήνων (γεννημένων) ηρώων-τον οποίο επικαλέστηκε προσφάτως αναιδώς ελληνίς ντοπελλυμπιονίκις- που ενωμένοι (όπως προπαγάνδιζαν τα σχολεία-κέντα κατασκευής αστικών συνειδήσεων) αποτίναξαν τον τούρκικο ζυγό.

Κολοκύθια στο τετράγωνο:

α)αυτοί που ξεσηκώθηκαν(με κίνητρο τα λάφυρα) δεν ήταν μόνο έλληνες και μάλιστα δεν είχαν στον ήλιο μοίρα (συνεπικουρούμενοι από κάποιους καιροσκόπους προύχοντες),
β) οι επαναστάτες εναντιώθηκαν πρώτα και κύρια στους αδίστακτους κοτζαμπάσηδες,
γ) ποτέ δεν ήταν ενωμένοι (τρεις εμφύλιοι από το ’21 μέχρι το ’28),
δ) οι επαναστάτες είχαν ηττηθεί κι η απελευθέρωση ήρθε από τους αγγλο-γάλλους πιεζόμενοι από το ρωσοτουρκικό πόλεμο.

Στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος-αλαλούμ, από τα δυο πρώτα δάνεια που πάρθηκαν αμέσως έμεινε μια φρεγάτα που τη βούλιαξε ο Μιαούλης. Ο μύθος των ανώτερων εκ γενετής ηρώων, η άποψη ότι είμαστε ο υπερούσιος λαός και όλοι μας χρωστούνε, ο μεγαλοϊδεατισμός (μην ξεχνούμε τα σχολεία) διατηρήθηκε 150 χρόνια αλλεπάλληλων οικονομικών πτωχεύσεων(π.χ. 1897) σε μια χώρα πολιτισμικά πτωχευμένη που περνά από διαδοχικούς πολέμους-εθνικούς, βαλκανικούς, εμφυλίους- και δικτατορίες.

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και το μετέπειτα εμφύλιο, η Ελλάδα είναι κατεστραμμένη οικονομικά, ηθικά και πνευματικά. Όμως από τις στάχτες του πολέμου αναδύεται η γενιά των παιδιών του πολέμου (σε όλον τον πλανήτη), που για πρώτη φορά αμφισβητεί τους γονείς, τα πατροπαράδοτα, την κοινωνική δόμηση και αυτό το μετουσιώνει σε κινήματα, εξεγέρσεις, κοινωνικές κατακτήσεις και εξαιρετικής πληθώρας και ποικιλίας πολιτισμικά αγαθά.

Η Ελλάδα (χώρα περιφερειακού καπιταλισμού υπ΄ ανάπτυξιν), έχει ένα ισχυρό όπλο: το λαϊκό της πολιτισμό που δίνει το έναυσμα για δημιουργία σε ανθρώπους και ομάδες με θαυμαστά αποτελέσματα. Όμως το σκοταδιστικό και συντηρητικό πολιτικό της σύστημα, της δίνει το ένα χαστούκι μετά το άλλο: δίωξη της αριστερής διανόησης, ερήμωση της υπαίθρου, καταστροφή της ιστορικής μνήμης της πρωτεύουσας με την αντιπαροχή, χούντα.

Ερχόμαστε στη μεταπολίτευση
κι ο μύθος του ήρωα μεγαλώνει, αφού όλοι μαζί διώξαμε τη χούντα (μερικοί εξεγέρθηκαν κι όλοι οι άλλοι τους φώναζαν αλήτες). Ο κόσμος θέλει μια αλλαγή ή μάλλον οι κοινωνικές συνθήκες το ευνοούσαν κι έτσι δέχτηκαν μετά βαϊων και κλάδων τους επερχόμενους «σοσιαλιστές». Αυτό ήταν και το τελειωτικό χτύπημα. Τα χωριά ερήμωσαν στο όνομα της αποκέντρωσης και οι μεγαλουπόλεις αφόρητες.

Το μεγάλο ατού της ελληνικής κοινωνίας,
η λιτότητα, χάθηκε και τη θέση της πήρε μια πλασματική αφθονία τη στιγμή που καινούργια τρομερά φρούτα έκαναν την εμφάνιση τους: τα σκουπίδια και κυρίως το εξάμβλωμα των πυρηνικών οικογενειών. Το τελευταίο σε συνδυασμό με την εξάλειψη των χώρων κοινωνικοποίησης (πλατείες, αλάνες) διέλυσαν κάθε επίφαση κοινωνικής συμπάγειας και κατασκευής υγειών ατομικών συνειδήσεων.

Κατακερματισμένος κοινωνικά ιστός, φοβικά σύνδρομα, απαξίωση, ηττοπάθεια σ΄ένα περιβάλλον διαπλοκής, διαφθοράς, γκλαμουριάς, σκυλάδικου, ρουσφετολογίας, γραφειοκρατίας, αντιπαραγωγικότητας, ανευθυνότητας, στην τηλεδημοκρατία των «ηρώων» του πολυτεχνείου. Η κατηγορία πολίτης αντικαταστάθηκε με την κατηγορία καταναλωτής. Και ήρθε η ώρα που οι «έξυπνοι και ήρωες» έλληνες, κατάλαβαν την κρίση σαν απειλή στην τσέπη τους και τη βολή τους. Και δεν ξέρω αν έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι δεν είναι το οικονομικό αλλά πρωτίστως το πολιτισμικό κεφάλαιο που λείπει.

ΛΥΣΗ

Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται και οποιαδήποτε πρόβλεψη είναι τουλάχιστον φαιδρή. Η κρίση είναι ωφέλιμη γιατί θα μας κάνει να αναπροσδιορίσομε το αναγκαίο. Αν δεν συνειδητοποιήσομε (πλανητικά) ότι η κρίση είναι πολιτισμική, ότι η αστικές δημοκρατίες έχουν πεθάνει, ότι χρειαζόμαστε ήπιες μορφές ενέργειας, ότι οι κοινωνίες χρειάζονται ριζική αναπλαισίωση με άξονα την αυτονομία και την αυτοθέσμιση, θα το καταλάβομε με μια γενικευμένη περιβαλλοντική καταστροφή ή με ένα γενικευμένο πόλεμο.

Προπαντώς να καταλάβομε
ότι η εξουσία δεν απορρέει από κάποιους σκοτεινούς κύκλους αλλά την αναπαράγομε εμείς κάθε μέρα στο γλωσσικό μας κώδικα και τις πράξεις, μας αφού ανατραφήκαμε σε εξουσιαστικές κοινωνίες.

Όσον αφορά την οικονομική κρίση αυτή είναι αντιμετωπίσιμη με τις εξής πρώτες κινήσεις (που εφαρμόζονται όλο κι από περισσότερους ανθρώπους στον πλανήτη):
1) ισοδίκαιο ηθικό εμπόριο,
2) τοποφαγική γεωργία της εγγύτητας,
3) κέντρα ανταλλακτικής οικονομίας,
4) εναλλακτικά νομίσματα.

Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε νέα γλώσσα και νέες μικρές ισχυρώς αλληλεπιδρώσες αυτόνομες κοινότητες. Η πορεία της ιστορίας είναι τρελή κι αφάνταστη. Αν θέλομε ένα πλανήτη με άλλο συνειδησιακό επίπεδο πρέπει να τολμήσομε να παίξομε με την ιερή ουτοπία της αυτοθέσμισης, με τη βαθιά κατανόηση ότι κάθε ουτοπία είναι πορεία κι όχι κατάσταση. Ως πρώτο λίθο γι’ αυτό, θα πρότεινα ισότητα μισθών και εισοδημάτων για όλες και όλους.

Μετά τιμής Χαϊνης Δημήτρης Αποστολάκης

Πηγή: TVXS.gr


Τετάρτη 10 Αυγούστου 2011

Συμμετοχικός προϋπολογισμός, του Παναγιώτη Κατσούλη



Μια άλλη φιλοσοφία για τον προϋπολογισμό του δήμου

Όπως όλοι γνωρίζουμε ο προϋπολογισμός του δήμου αποτελεί ένα κορυφαίο πολιτικό γεγονός. Αντικατοπτρίζει στο ξεκίνημα της κάθε χρονιάς τις αναπτυξιακές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτιστικές του κατευθύνσεις και προτεραιότητες. Καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τις δράσεις του για όλη τη χρονιά. Κάτω από αυτό το πρίσμα έχει μεγάλη σημασία - κατά τη γνώμη μου- πριν εξετάσουμε τις συγκεκριμένες προτάσεις για την κατανομή των κονδυλίων και τα προτεινόμνεα έργα, να σταθούμε στον τρόπο διαμόρφωσης, ελέγχου και εκτέλεσης του εκάστοτε προϋπολογισμού.

Μέχρι τώρα στο δήμο μας ακολουθούνταν ένας και μόνο δρόμος. Ο προϋπολογισμός διαμορφώνονταν σ' ένα κλειστό επίπεδο κορυφής του δήμου (π.χ. δημαρχιακή επιτροπή) συζητιόνταν ως θέμα ανάμεσα σε πολλά άλλα, σ' ένα και μόνο δημοτικό συμβούλιο και αντιμετωπιζόταν με τεχνοκρατικό και "ουδέτερο" πολλές φορές τρόπο. Έτσι ο πολιτικός του χαρακτήρας υποβαθμιζόταν χρόνο με το χρόνο, οι πολίτες και οι φορείς δεν είχαν τον παραμικρό λόγο και δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές επαναλμβάνεται-αντιγράφεται από χρονιά σε χρονιά. Θυμηθείτε την ψήφιση του περσινού προϋπολογισμού, που αν και υπήρξε εκλογή νέας δημοτικής αρχής, ο προϋπολογισμός που εγκρίθηκε ήταν πανομοιότυπος με αυτόν της προηγούμενης δημοτικής αρχής. Τότε βέβαια υπήρξε η δικαιολογία του χρόνου. Τώρα που δεν υπάρχει, δεν νομίζω πως θα αλλάξουνε και πολλά πράγματα αν δεν ενστερνισθούμε ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης και λειτουργίας στα δημοτικά μας δρώμενα. Αυτός είναι και ο λόγος που καταθέτω τις παρακάτω σκέψεις υπό την κεντρική ιδέα του ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ.

Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός είναι ένα καινοτόμο μοντέλο τοπικής δημοκρατίας, που ήδη εφαρμόζεται με επιτυχία σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Λατινικής Αμερικής αλλά και στις ΗΠΑ. Είναι ένας τρόπος κατανομής και διαχείρισης των πόρων ενός δήμου μαζί με τους πολίτες, μέσω συνελεύσεων, εκδηλώσεων και ημερίδων "πρόσωπο με πρόσωπο". Ξεκινά από τον Ιανουάριο και ολοκληρώνεται τον Δεκέμβριο. Οι πολίτες και οι οργανωμένοι φορείς έχουν γνώση όλων των δεδομένων, παρεμβαίνουν σε κάθε βήμα του σχεδιασμού, ελέγχουν και εγκρίνουν. Έτσι οι πολίτες συμμετέχουν στα κοινά και μέσω αυτής της επαφής συμβάλλουν και οι ίδιοι πολλές φορές εθελοντικά στην υλοποίηση αποφάσεων του δήμου. Ορισμένα παραδείγματα: Στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, όταν ξεκίνησε το 1989 αυτή η διαδικασία, συμμετείχαν περίπου 900 πολίτες. Πέρυσι ο αριθμός έφθασε τις 40 χιλιάδες. Στη Γεμανία αναπτύσσεται σε πόλεις των 80 έως 100 χιλ. κατοίκων, ενώ πέρυσι ξεκίνησε και σε μεγάλους δήμους του Βερολίνου (Μίτε, Λίχτενμπεργκ). Ξεκίνησαν δε όχι με στόχο τον εκδημοκρατισμό, αλλά την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα του δήμου. Στην Ιταλία σε τρεις μεγάλες πόλεις, Ρώμη, Νάπολη, Βενετία, υπάρχει αντιδήμαρχος συμμετοχικού προϋπολογισμού. Σ' ένα δε από τα δημοτικά διαμερίσματα της Ρώμης, οι πολίτες εφάρμοσαν αυτό το μοντέλο για ένα ποσό της τάξης των 50 εκ. €. Στη Γαλλία εφαρμόζεται σε τέσσερις πόλεις στην περιφέρεια του Παρισιού. Επομένως δεν πρόκειται να εφαρμόσουμε -αν το αποφασίσετε- κάτι για το οποίο δεν υπάρχει εμπειρία ή είναι κάτι μη εφικτό και απραγματοποίητο.



Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός δεν είναι ένα είδος άμεσης δημοκρατίας. Είναι ένα σημείο στο οποίο συναντάται η άμεση και η αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Ο ρόλος των δημοτικών παρατάξεων και των δημοτικών συμβούλων αναβαθμίζεται, ενώ κτυπιούνται στην πράξη φαινόμενα διαφθοράς και κακής διαχείρισης και -το κυριότερο- κτυπιέται μια αντίληψη που έχει εμπεδωθεί στους πολίτες λόγω της μη συμμετοχής τος, ότι "όλοι ίδιοι είναι" και λειτουργούν με αδιαφάνεια για "να καλύψει ο ένας τον άλλο".

Ο συμμετοχικός προϋπολογισμός συμβάλλει στην αποτελεσματικότητα του δήμου, ιδίως τώρα που οι κρατικές δαπάνες μειώνονται, ενώ δίνονται και νέες αρμοδιότητες. Εάν ο πολίτης δεν συμμετέχει, δεν αποφασίζει, δεν νοιώθει πως κερδίζει αυτό που επιθυμεί, θα μείνει στο σπίτι του και θα είναι απών από τις δραστηριότητες του δήμου. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να συμβάλλει και να καλύψει εθελοντικά δημοτικές ανάγκες.

Σε καιρούς που το ζήτημα της "συμμετοχικής δημοκρατίας" βρίσκεται στο προσκήνιο, έχω τη γνώμη πως είναι δυνατό να γίνει μια τομή στον τρόπο λειτουργίας του δήμου μας και ο δημοτικός προϋπολογισμός προσφέρεται για το ξεκίνημα. Γι' αυτό το σκοπό καταθέτω τούτο το κείμενο ως ΠΡΟΤΑΣΗ στο δημοτικό συμβούλιο και παρακαλώ να καταγραφεί στα πρακτικά της σημερινής συνεδρίασης.
Μεσολόγγι 19/2/2004

Εφημερίδα ΔΙΑΥΛΟΣ, Φεβρουάριος 2004




Τετάρτη 3 Αυγούστου 2011

Η ιδεολογία της «νομιμότητας», του Αυγουστίνου Ζενάκου



(αναδημοσίευση από ThePressProject.gr)

Ένα από τα πιο διασκεδαστικά ανέκδοτα από την παρανοϊκή ζωή της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης έχει να κάνει με τον Λαβρέντι Μπέρια – ή μάλλον με τον θάνατό του. Λέγεται ότι μετά την πτώση, την καταδίκη και την εκτέλεση του άλλοτε πανίσχυρου αρχηγού της NKVD, οι σοβιετικές αρχές επιχείρησαν, όπως είχαν άλλωστε ξανακάνει με άλλους, να χειραγωγήσουν τη μνήμη της ζωής του, να ξαναγράψουν την ιστορία. Κοντά στα άλλα, λοιπόν, οι συνδρομητές της Μεγάλης Σοβιετικής Εγκυκλοπαίδειας, έλαβαν μια σελίδα με το ταχυδρομείο. Η σελίδα ήταν το λήμμα «Βερίγγειος Πορθμός». Και οι οδηγίες έλεγαν να την κολλήσουν πάνω από το λήμμα «Λαβρέντι Μπέρια». Η ζωή του όψιμου αυτού προδότη του κομμουνισμού θα είχε έτσι εξαφανιστεί, κάτω από μια χρήσιμη περιγραφή αρκτικής γεωγραφίας.

Δικαίως αναρωτιέται ο Σλάβοϊ Ζίζεκ: ήταν τόσο κουτοί αυτοί οι Σοβιετικοί; Στ’ αλήθεια, τους έστελνε κάποιος μια σελίδα, την κολλούσαν πάνω σε μια άλλη, και μονομιάς η προηγούμενη είχε διαγραφεί από τη μνήμη τους; Δεν είχε υπάρξει ποτέ Λαβρέντι Μπέρια παρά μόνο Βερίγγειος Πορθμός;

Το γλωσσικό αυτό παράδοξο το έχει περιγράψει με ελκυστικότατη λογοτεχνική υπερβολή ο Τζορτζ Όργουελ στη δυστοπική κοινωνία του «1984». Το λέει «doublethink» - δυνατότητα να πιστεύεις δύο αντιφατικά πράγματα ταυτόχρονα, δίχως αυτό να φέρνει τη λογική σου σε αδιέξοδο. Οι πολίτες της Ωκεανίας, στο «1984», δεν είναι τόσο κουτοί ώστε να μην συνειδητοποιούν ότι ζουν σε απόλυτη δικτατορία. Απλώς, ταυτόχρονα και δίχως να υποφέρει η λογική τους, πιστεύουν και ότι «αγαπούν τον Μεγάλο Αδελφό».

Η κατασκευή τέτοιου είδους σχημάτων, τα οποία λειτουργούν έστω και αν έρχονται σε προφανή αντίφαση με την παρατήρηση και την εμπειρία, είναι πάγιο χαρακτηριστικό των ολοκληρωτισμών. Συνήθως είναι μονοκόμματα αλλά εύπλαστα, εύληπτες διατυπώσεις με ένα κεντρικό, διεκδικητικό μήνυμα. Το τρέχον για την Ελλάδα – και όχι μόνο –, το οποίο μέχρι στιγμής σημειώνει μεγάλη επιτυχία, είναι: «Νομιμότητα».

Η «νομιμότητα» είναι ίσως το ιδεολογικό σχήμα που περισσότερο από κάθε άλλο εξυπηρετεί την υλοποίηση της πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης και την εφαρμογή του ευρύτερου προγράμματος στο οποίο συμμετέχει ως εμπροσθοφυλακή. Η χρησιμότητα του σχήματος αποδεικνύεται από το πώς επιστρατεύεται: Είναι αυτό, λόγου χάρη, που εξηγεί πειστικότερα, αποστομωτικά σχεδόν, γιατί πρέπει να μειώσουμε τον δημόσιο τομέα (για να μην είναι ανεξέλεγκτος και συνεπώς επιρρεπής στη διαφθορά) και συνολικότερα τον ρόλο του κράτους (για να μην ευνοούνται «κάποιοι», είτε πολιτικοί είτε επιχειρηματίες, αλλά να λειτουργεί ο υγιής ανταγωνισμός)˙ αυτό που εξηγεί, ακόμη, γιατί οι διαμαρτυρίες, οι διαδηλώσεις, οι καταλήψεις, οι αποκλεισμοί δρόμων, λιμανιών, κτλ, είναι καταδικαστέα και κολάσιμα (επειδή υπό καθεστώς «νομιμότητας», δικαιούσαι να εκφράζεσαι ελεύθερα αλλά όχι να παρανομείς και δη με συνέπειες για την άνεση των άλλων που δεν ταυτίζονται μαζί σου)˙ αυτό που εξηγεί, χάριν παραδείγματος και πάλι, γιατί πρέπει να τελειώνουμε με τα «προνόμια» ορισμένων επαγγελματικών τάξεων (επειδή ακόμη και αν δεν κατακτήθηκαν παράνομα, μοιάζουν πολύ τόσο στον τρόπο κατάκτησής τους όσο και στα ίδια τους τα χαρακτηριστικά με ρουσφέτια και τα ρουσφέτια αποτελούν διαφθορά).

Υπάρχουν και άλλα ιδεολογικά σχήματα: η «αποτελεσματικότητα», η «συνευθύνη» (επί το λαϊκότερο, «μαζί τα φάγαμε»), το «νοικοκύρεμα», η «τιμή» (εννοείται, απέναντι στους δανειστές μας), ακόμη και η «πρόοδος» (όπως δήλωσε γεμάτος αυτοπεποίθηση ο πρωθυπουργός μας, «είμαστε στο χείλος του γκρεμού και πρέπει να πάμε την Ελλάδα μπροστά»). Κανένα, ωστόσο, δεν έχει ως τώρα αποβεί τόσο χρήσιμο όσο η «νομιμότητα». Το βλέπει κανείς και στη χρήση του από τα κυρίαρχα ΜΜΕ: πρόκειται για το βασικό σχήμα που επιστρατεύουν οι μείζονες αρθρογράφοι για να υπερασπιστούν την πολιτική της κυβέρνησης, είτε αφορά το ξεπάστρεμα ολόκληρων κοινωνικών ομάδων είτε τη στρατιωτική επίθεση αστυνομικών σε διαδηλωτές.

Λογικό είναι. Ποιος μπορεί να είναι γενικώς κατά της νομιμότητας; (Τι θέλουμε, δηλαδή, χάος; Να κάνει ο καθένας ό,τι θέλει;) Αυτού του είδους το ιδεολογικό σχήμα, εκφρασμένο μάλιστα με τέτοια ρητορική απλοϊκότητα, είναι από τους πιο δύσκολους αντιπάλους. Γι’ αυτό και εξυπηρετεί τόσο στο doublethink: μπορεί να βλέπετε ότι στις 15, στις 28 και στις 29 Ιουνίου συντελέστηκε εκτροπή άνευ προηγουμένου, ότι η αστυνομία συμπεριφέρεται ως συμμορία τραμπούκων και ότι παρόλα αυτά η κυβέρνηση την χρησιμοποιεί με ζέση και δίχως ενοχές – αλλά κατά της νομιμότητας δεν είστε, δεν μπορείτε να είστε!

Η επίκληση της «νομιμότητας» είναι που επιτρέπει σε μια σειρά γεγονότα να μοιάζουν αποδεκτά ως τμήματα μιας ενιαίας, συνεπούς αφήγησης – πράγμα που είναι, άλλωστε, η δουλειά της ιδεολογίας:

Η αστυνομία χρησιμοποιεί 2.800 δακρυγόνα και ασφυξιογόνα για να διαλύσει ειρηνικούς διαδηλωτές και οι εποχούμενες ομάδες της χτυπούν αδιακρίτως περαστικούς, θαμώνες καφενείων και εστιατορίων και τουρίστες από την Ακρόπολη ως το Μοναστηράκι.

Υπήρχε πληροφορία για σχέδιο κατάληψης του Κοινοβουλίου. Καμία ανοχή. Νομιμότητα.

Το δικαστήριο εξοντώνει με βαρύτατες ποινές όσους έχουν συλληφθεί για συμμετοχή στους «Πυρήνες της Φωτιάς», έστω και αν δεν αφαίρεσαν ζωές, έστω και αν στην πραγματικότητα προκάλεσαν μόνο σχετικά περιορισμένες υλικές ζημιές.

Είχαν πρόθεση να ανατρέψουν το πολίτευμα. Καμία ανοχή. Νομιμότητα.

Το Εφετείο και ο Άρειος Πάγος επικυρώνουν την ποινή τεσσάρων χρόνων φυλάκισης, για τη «ληστεία» μίας ζάντας, ενός πρώην τοξικομανή που έχει ολοκληρώσει δημόσιο πρόγραμμα απεξάρτησης και επανένταξης, εργάζεται και έχει την ευκαιρία να ζήσει μια ζωή εποικοδομητική για τον ίδιο και το κοινωνικό σύνολο. (Διαβάστε το ρεπορτάζ του TPP)

Είχε ποινικό μητρώο για κλοπή. Καμία ανοχή. Νομιμότητα.

Ο γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Καρχιμάκης δηλώνει την ανησυχία της κυβέρνησης για τους αυξανόμενους προπηλακισμούς πολιτικών από πολίτες και απευθύνει κάλεσμα για «δράση».

«Ακρωτηριάζεται» (sic) η δημοκρατία. Καμία ανοχή. Νομιμότητα.

Θα έλεγε κανείς ότι μια δικαστική εξουσία που παραβλέπει ότι για μια δημοκρατική πολιτεία η απάντηση στη βία όχι μόνο δεν θα έπρεπε να είναι ακόμη περισσότερη βία υπό τη σκέπη της «νομιμότητας» αλλά ανάδειξη της αίσθησης δικαίου σε πείσμα του γράμματος του νόμου και υπό το φως του καταστατικού ανθρωπισμού της δημοκρατίας, είναι αλλοτριωμένη και αντανακλά πιστά την ιδεολογία της πολιτικής εξουσίας. Θα έλεγε κανείς, ακόμη περισσότερο, ότι μια πολιτική εξουσία που πνίγει τους πολίτες της στα χημικά, όσο αυτή ψηφίζει ένα εις γνώση της μη δημοφιλές νομοθέτημα, ενώ ταυτόχρονα θεωρεί «ακρωτηριασμό της δημοκρατίας» τους προπηλακισμούς πολιτικών, εμφανίζει τάσεις προς τον ολοκληρωτισμό που έχουν γίνει καταφανώς επικίνδυνες για οποιαδήποτε αντίληψη δημοκρατίας. Αυτές οι σκέψεις θα έπρεπε να είναι οι αυτονόητες. Δεν είναι, όμως.

Συγχαρητήρια, λοιπόν, είστε παγιδευμένοι σε μια ιδεολογία και δεν μπορείτε να βγείτε. Το ότι δεν το συνειδητοποιείτε καν είναι μέρος της λειτουργίας: η ιδεολογία αυτή είναι μεταμφιεσμένη σε κοινή λογική, σε αυτονόητες διαπιστώσεις. Γι’ αυτό και η «νομιμότητα» είναι από τα πιο επιτυχημένα σχήματά της. Είναι κατ’ εξοχήν αυτονόητη. Η «νομιμότητα», το φοβερό αυτό εργαλείο, επιτρέπει σε όλες τις τερατώδεις πράξεις της κυβέρνησης να μοιάζουν για πολλούς ενταγμένες σε μια δημοκρατική διακυβέρνηση, φρουρό της ισορροπημένης τήρησης των «δικαιωμάτων» τόσο της «μίας» όσο και της «άλλης πλευράς».

Μπορεί να μην είστε όλοι συνδρομητές στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Χάριν, όμως, στα αγαπημένα σας ΜΜΕ, έχετε λάβει το λήμμα «Νομιμότητα» και το έχετε κολλήσει παντού. Μπορεί να αγανακτείτε με διάφορα αλλά τον Μεγάλο Αδελφό τον αγαπάτε ακόμη.