Η βραβευμένη πραγματεία του Παύλου Τριανταφύλλου για το διαχρονικό μήνυμα των Ελ. Πολιορκημένων (μέρος πρώτο)

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μέρος της βραβευθείσας πραγματείας του μαθητή Π. Τριανταφύλλου για "Το διαχρονικό μήνυμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων". Θα την δημοσιεύσουμε στο σύνολό της, σε δύο μέρη, καθώς πιστεύουμε ότι αποτελεί πηγή έμπνευσης, ή τουλάχιστον, περικλείει με εξαιρετικό τρόπο όλα εκείνα τα νοήματα που συνθέτουν το ιστορικό περιεχόμενο των Ελ. Πολιορκημένων.

==από την ειδική έκδοση των Εκδόσεων ΕΝΤΕΛΕΧΕΙΑ==

---

Γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια πόλη μαγική. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, νομίζω ότι με ακολουθούν συνεχώς δύο επίθετα: «ηρωικό», το ηρωικό Μεσολόγγι, και «ιερό», η Ιερά Πόλις. Αυτά τα επίθετα προσπάθησα και προσπαθώ να ερμηνεύσω, αλλά... τα επίθετα γλιστρούν από τα χέρια μου και παίρνουν διάφορες μορφές.

Να, όπως τώρα, που μου ζητούν να γράψω για το διαχρονικό μήνυμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Το επίθετο «ηρωικό» γίνεται διαχρονικό μήνυμα, αλλά και πάλι δεν είναι ένα. Εξαρτάται από τον πομπό, από το δέκτη, από την περίσταση, από τον τόπο και το χρόνο όπου βρίσκομαι.

Το επίθετο «ιερό» γίνεται ιερό χρέος. Και τα δύο μαζί ενώνονται και γίνονται το ιερό χρέος που έχω «εκτελώντας τη θητεία μου στη ράτσα, να νιώσω μέσα μου όλους τους προγόνους, να φωτίσω την ορμή τους και να συνεχίσω το έργο τους», κατά τον Καζαντζάκη.

Αρχικά, το διαχρονικό μήνυμα που εκπέμπει ο Κήπος των Ηρώων -ο τόπος των τάφων- που ανάμεσά τους έπαιζα τις ηλιόλουστες Κυριακές, όταν ήμουν μικρός. Εκεί που ακούς τη σιωπή των νεκρών, αφήνοντας ένα κομμάτι της ψυχής σου μέσα στα δέντρα και νιώθοντας τις ανάσες εκείνων που «οικειοθελώς και ομοφώνως» έκαναν την Έξοδο. Εδώ, ο διάλογος είναι δύσκολος. Νιώθεις πόσο μεγάλο μαρτύριο είναι να κρύβεις μέσα σου ένα νεκρό - πολλούς νεκρούς, που ζητούν να μιλήσουν στους απογόνους τους μέσα από σένα. Ο λόγος τους συλλαμβάνεται μόνο με τις εσωτερικές μας κεραίες....

Εδώ, λοιπόν, το μήνυμα είναι σιωπή και περισυλλογή. Και μετά, απάντηση στην ερώτηση που θέτουν: Τι την κάναμε την ελευθερία που μας έδωσαν και τι φτιάξαμε με αυτή; Πόσο διατηρήσαμε τη συγγένεια (ηθική κι όχι εξ αίματος αποκλειστικά) μαζί τους;


Πόσο εύκολο είναι, όμως, να είσαι συγγενής μ' ένα σύμβολο; Δώδεκα χιλιάδες άνθρωποι, που έγιναν σκιές, προκειμένου να σταθεί όρθιο το πνεύμα τους μπροστά στην ωμή δύναμη της βίας. Ένα ομόθυμο πλήθος, που παίρνει ήρεμα την απόφαση, έπειτα από περίσκεψη (κι αυτό είναι το σπουδαίο!) να θυσιαστεί, σου δίνει το μήνυμα ότι όλοι μαζί μπορούμε να καταφέρουμε πολλά. Στον αγώνα της πόλης δεν περίσσευε κανείς. Εδώ χρήσιμοι ήταν κι οι Σουλιώτες, που μπήκαν να βοηθήσουν και να δώσουν σ' αυτή τη γη τον Μάρκο. Χρήσιμη κι η φιλελληνική φωνή του Μπάιρον, χρήσιμη και η πένα του Μάγερ και του Μεσθενέα, χρήσιμες και οι γνώσεις του Κοκκίνη για το χτίσιμο του τείχους.

Ποιος έφερνε τις πέτρες; Οι γυναίκες μαζί με τα παιδιά. Αυτές που «όταν επερισσέψαν οι χρείες, εχάσανε την ντροπή κι ετρέχανε ολημερίς» και επαιτούσαν. Όχι πια άμαχος πληθυσμός. Γιατί, όταν οι χρείες περισσεύουν, οι άμαχοι πρέπει να γίνονται μάχιμοι. Κι όταν πάρθηκε η απόφαση για την Έξοδο, έκαψαν τα σεμνά νυφικά κρεβάτια τους και φόρεσαν ρούχα αντρικά και καμία δεν λιποψύχησε. Πολέμησαν σαν άντρες και σαν τους άντρες. Αυτές οι γυναίκες, αφήνοντας την ευαισθησία και το φόβο, περιφρόνησαν το θάνατο και νίκησαν την ύλη. Δεν είναι, άραγε, κι αυτό ένα μήνυμα προς το γυναικείο φύλο;

Ειδικά σήμερα, σε καιρούς χαλεπούς, όπου ο καθένας αποποιείται τις ευθύνες του, άνθρωποι-σύμβολα σου δείχνουν το «δρόμο του συνόλου» που ξέρει τι πρέπει να κάνει. Του συνόλου που δρα με βάση το «δει» των αρχαίων Ελλήνων.

Κι εδώ σκέφτομαι ότι οι ιστορικές στιγμές που ζούμε μπορούν (;) να συγκριθούν με το 1826. Όλοι μας ψάχνουμε ηγεσία, όραμα, ερείσματα πάνω στα οποία θα στηρίξουμε το φρόνημα στις σκοτεινές ώρες που διανύουμε. Οι πολίτες αυτής της χώρας νιώθουν την απελπισία και δεν βλέπουν φως. Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι επίσης βίωναν την απελπισία - τους είχαν εγκαταλείψει, δεν έβλεπαν φως από πουθενά. Και τότε, αυτό το φως το ανακάλυψαν μέσα τους. Αυτό το εσωτερικό φως φώτισε το δρόμο της Εξόδου, αλλά και όλο τον κόσμο.

Το έχουμε αυτό το εσωτερικό φως... Είναι ο νέος πατριωτισμός που χρειαζόμαστε, ο πατριωτισμός που δεν θα εξαντλείται σε μεγάλες κουβέντες, σε πυροτεχνήματα και φληναφήματα. Θα στηρίζεται σε αυτοπεποίθηση, σε επαγγελματισμό, σε ρεαλισμό. Σε ηγέτες με όραμα και συγκεκριμένο σχέδιο, σε ανθρώπους που θα οργανώσουν ένα αξιόπιστο κράτος. Σε «τρελούς» πολιτικούς και πολίτες, που θα αψηφήσουν οι πρώτοι το πολιτικό κόστος και οι δεύτεροι το προσωπικό συμφέρον και θα πράξουν το σωστό, για να περπατάνε με το κεφάλι ψηλά. Σε σύνολα ανθρώπινα που θα επιλέξουν τον «άλλο» δρόμο, όχι αυτόν της εύκολης ευδαιμονίας και της απόλυτης χαλαρότητας... Έναν δρόμο Εξόδου! Μια Έξοδο, λοιπόν, μας καλούν να κάνουμε.

Κι αν προχωρήσεις ανάμεσα στους τάφους, βλέπεις το Μνημείο των Φιλελλήνων αλλά και τον Τύμβο όπου "Λεωνίδες αμέτρητοι είναι θαμμένοι, που για τη λευτεριά πολέμησαν γενναία". Τιμής ένεκεν στη θυσία των γενναίων - κι εκεί έρχεται (από άλλο αγωγό) άλλο μήνυμα.

Όλο ο τότε πολιτισμένος κόσμος συγκλονίστηκε από τη θυσία του Μεσολογγίου. Τα ουμανιστικά κινήματα της εποχής την έκαναν σύμβολό τους. Οι εικόνες των ερειπίων έκαναν τον Γερμανό ποιητή Μύλλερ να μετονομαστεί "Έλληνας" και να δηλώσει: "Χωρίς εσέ, Ελλάς, τι θα ήταν ο κόσμος;" Οι Μεγάλες Δυνάμεις αναγκάστηκαν να συγκινηθούν και να πάρουν μέρος στη ναυμαχία του Ναβαρίνου. Η φωνή που εξέπεμψε το Μεσολόγγι ήταν η φωνή της Ελλάδας προς όλο τον κόσμο, προς μία Ευρώπη η οποία, διά στόματος Μέττερνιχ, θεωρούσε ασήμαντο γεγονός να παλουκωθούν καμιά τριακοσαριά χιλιάδες άνθρωποι. Πόσο τραγικά επίκαιρη ρήση!... Ασήμαντο γεγονός η εξόντωση ενός λαού που απέδειξε το ίδιο το ανθρώπινο γένος.

---

---

Συνεχίζεται στο δεύτερο μέρος..