Τι πληρώνουμε στα κόμματα

(αναδημοσίευση από Καθημερινή, Κυριακή, 12 Σεπτεμβρίου 2010)

Του Στέφανου Μάνου*

Η τακτική κρατική επιχορήγηση των κομμάτων το 2009 έφθασε τα 68,2 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα τον περασμένο Ιούλιο ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Σαχινίδης. Το 2010 η τακτική επιχορήγηση των κομμάτων θα περιοριστεί σε 52,7 εκατομμύρια ευρώ, πάντα σύμφωνα με τον κ. Σαχινίδη. Αξιοσημείωτο είναι ότι η τακτική επιχορήγηση των κομμάτων στηρίζεται σε νόμο που προσδιορίζει ακριβώς τι δικαιούνται να εισπράξουν τα κόμματα. Ο περιορισμός του 2010, όμως, δεν έχει κατοχυρωθεί νομοθετικά, δηλαδή δεν στηρίζεται πουθενά. Δεδομένου ότι τα κόμματα είναι παμφάγα και τα ποσά που λαμβάνουν δεν τους φθάνουν έχουν δανειστεί από τις τράπεζες (κυρίως την Αγροτική) ποσά που ισούνται με τις κρατικές επιχορηγήσεις τεσσάρων ετών. Γι’ αυτό δεν θα εκπλαγώ αν ο περιορισμός για το 2010 παραμείνει στα χαρτιά. Τα κρατικά λεφτά δεν τελειώνουν εδώ. Στην τακτική επιχορήγηση προστίθεται εκλογική επιχορήγηση, αποσπασμένοι δημόσιοι υπάλληλοι κ.λπ.

Προϋπόθεση για την κρατική χρηματοδότηση ενός κόμματος είναι να έχει συγκεντρώσει στις προηγούμενες εκλογές ποσοστό μεγαλύτερο από 1,5%. Στις εκλογές του 2009 τα κόμματα που πέρασαν το 1,5% συγκέντρωσαν περί τα 6,75 εκατ. ψήφους.

Το 2009 τα κόμματα εισέπραξαν 68,2 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε 10,10 ευρώ ανά ψήφο.

Για το ζήτημα της υπερβολικής δαπάνης για τα κόμματα έχω γράψει και μιλήσει επανειλημμένως, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον περασμένο Ιούλιο επιχειρήθηκε στη Βουλή μια «νυχτερινή» αύξηση της επιχορήγησης που απετράπη την τελευταία στιγμή.

Δεν θα ξαναέγραφα, αν την περασμένη Τρίτη δεν είχα λάβει μέρος σε μια συνάντηση της Διεθνούς Διαφάνειας που επεξεργάζεται διάφορες ιδέες για το πολιτικό χρήμα και τη χρηματοδότηση των κομμάτων όπου πληροφορήθηκα ότι στη Γερμανία το κράτος επιχορηγεί τα πολιτικά κόμματα που πέρασαν το 0,5% με 0,70 ευρώ ανά ψήφο.

Η χρεοκοπημένη Ελλάδα που εκλιπαρεί τη Γερμανία να τη στηρίξει οικονομικά επιχορηγεί τα κόμματά της με 10,10 ευρώ ανά ψήφο και οι «φτωχοί» Γερμανοί με 0,70 ευρώ. Αν εφαρμόζαμε το γερμανικό σύστημα, η δαπάνη των 68,2 εκατ. ευρώ θα περιοριζόταν σε 4,7 εκατομμύρια, μια ετήσια οικονομία 63,5 εκατ. ευρώ.

Το ένα δισεκατομμύριο που αναζητεί η κυβέρνηση απειλώντας μας με αύξηση του ΦΠΑ ή και αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης μπορεί να βρεθεί σχετικά εύκολα με τον περιορισμό αδικαιολόγητα προκλητικών δαπανών, όπως αυτή για τα κόμματα.

Το παράδοξο είναι ότι η κοινωνία στο σύνολό της δείχνει αδιαφορία απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα. Η αδιαφορία της βοηθάει τη διαιώνιση της αθλιότητας.

Τα πολλά και εύκολα λεφτά στα κόμματα είναι το έδαφος για την ανάπτυξη της διαφθοράς και την προσέλκυση κομπιναδόρων.

Στη Γερμανία τα κόμματα λαμβάνουν επιπλέον από το κράτος 0,38 ευρώ για κάθε ευρώ που συγκεντρώνουν από δηλωμένες ιδιωτικές εισφορές. Κανείς δεν μπορεί να συνεισφέρει ποσό μεγαλύτερο από 3.000 ευρώ ετησίως. Το γερμανικό παράδειγμα πρέπει να ακολουθήσουμε και εμείς. Θα έλεγα μάλιστα ότι τα πρώτα δέκα χρόνια η κρατική επιχορήγηση θα μπορούσε να είναι 0,5 ευρώ για κάθε ένα ευρώ που συγκεντρώνεται από ιδιωτικές εισφορές. Επιπλέον, όσοι συνεισφέρουν στα κόμματα μέχρι 3.000 ευρώ ετησίως θα πρέπει να μπορούν να έχουν έκπτωση της δαπάνης στη φορολογική τους δήλωση. Ενα τέτοιο σύστημα θα σπρώξει το πολιτικό χρήμα στην επιφάνεια, διότι τόσο τα κόμματα όσο και οι χορηγοί θα έχουν συμφέρον να το δημοσιοποιούν.

Στη συνάντηση της Διεθνούς Διαφάνειας υποσχέθηκα να επισημάνω στην τρόικα την αθλιότητα με την κρατική επιχορήγηση των κομμάτων. Το σημερινό δημοσίευμα είναι το πρώτο βήμα. Την προσεχή εβδομάδα που θα έλθουν για τον προϋπολογισμό του 2011 ελπίζω να παρέμβουν διότι δυστυχώς εκεί καταντήσαμε: να εξαρτώμεθα από την τρόικα για να κάνουμε τα αυτονόητα.* Ο κ. Στέφανος Μάνος είναι πρόεδρος της Δράσης.